Kadınlardaki Kısırlık Nedenleri

Kadınlarda kısırlığın en sık nedenleri;

• Adet düzensizliği ve yumurtlama bozuklukları
• Endometriosis
• Polikistik Over Sendromu
• Erken menopoz
• Tüplerin kapalı olması
• Kadın organlarındaki yapısal anomaliler

1. Yumurtlama Bozukluğu;

Kadınlarda en sık görülen kısırlık sebebidir. Yumurtlamanın hiç olmaması yada düzensiz ve seyrek olması şeklinde görülür.Tüm infertilite nedenlerinin %5-25 ‘ini oluşturur.Normalde kadınlarda her ay yumurtalıklardan bir tane yumurta büyüyerek çatlar ve yumurtlama gerçekleşir .Kadınlar adet gördüğü halde yumurtlama olmayabilir.Bu duruma Anovulasyon denir. Adet düzensizliklerinin ve infertilitenin en önemi nedeni anovulasyondur yani yumurtlama olmamasıdır.

Yumurtlama bozukluğu başlıca dört grupta toplanır;

Birinci grup; yumurtalıklara emir veren hormon eksiktir.

İkinci grup; Polikistik Over Sendromlu olgular vardır. Seyrek adet görme yada ilaçsız adet görememe gibi bir durum sözkonusudur.Fazla kilo,sivilcelenme,tüylenme olabilir.

Üçüncü grup; Erken menopoz hastaları bu gruptadır. Bu grupta yumurtlamayı uyarıcı ilaçlar, tüp bebek tedavileri bile başarısızdır.Vakaların bazılarında ortalama oranında yumurtalık fonksiyonları geriye dönebilmektedir.

Dördüncü grup; Prolaktin denilen süt hormonunun fazla olması ile karakterize bir durumdur. Prolaktin yüksek olunca yumurtlama bozulmaktadır. Prolaktin düşürücü tedavi ile yumurtlama düzelmektedir.

2. Tüplerin tıkalı yada hasarlı olması;

Tüplerin kısmen yada tamamen tıkalı olması durumunda spermlerin yumurtaya ulaşmasını yada spermle yumurtanın tüp içinde buluşmasını engelleyerek gebeliğin oluşumunu imkansız hale getirir. Tüm infertilite nedenlerinin %35’ini tüplere ait bozukluklar oluşturur. Değişik nedenlerden dolayı her iki tüp ve yumurtalıklarda anatomik ilişkisini bozacak şekilde yapışıklık olması kısırlığa neden olmaktadır. Bu yapışıklıkların nedenleri geçirilmiş enfeksiyon,endometriosis, ve geçirilmiş bir ameliyat sonrasında olabilir.

3. Rahim içi yapışıklıklar;

Rahim içindeki yapışıklıklar da kısırlığa neden olabilmektedirler. Küretaj işlemi ,rahim ameliyatları sonrasında rahim içinde yapışıklıklar gelişebilir.Tüp bebek uygulamalarından önce mutlaka rahim içini histerosalpingografi yada histereskopi ile değerlendirilmelidir.Histereskopi sırasında saptanan rahim içinde yapışıklıklar,polipler,myomlar yada rahim içinde septum yada perde gibi sorunlar o esnada müdahale edilerek düzeltilebilmektedir.

4. Rahim ağzı (servikal faktörler) ;

Rahim ağzındaki yapısal anomaliler, enfeksiyonlar ve rahim ağzı salgısının kalitesinin bozuk olması, rahim ağzında şekil bozuklukları gebeliğe engel olabilen faktörlerdir. Kadınlarda siklusun ortasında hormonal salgı artarak spermlerin geçişini kolaylaştırmaktadır. Kadınlarda Estrogen ve Progesteron hormonlarının yetersiz salgılanması mukus içerisindeki spermlerin ilerlemesine engel olmaktadır.

5. Endometriosis;

Endometriosis rahim içindeki endometrial dokunun rahim dışında yumurtalıklarda, rahim yüzeyinde, tüplerin üzerinde yerleşebilmektedir. Bu bölgelerde zamanla yapışıklıklara neden olarak yumurtlamayı bozabilir, tüp-yumurtalık ilişkisini bozarak döllenmeye engel olmaktadır. Endometriosisi olan hastaların %70’i kısırlık problemi yaşamaktadır. Endometriosisin tanısı genellikle Laparoskopi ile konmaktadır. Endometriosis yumurtalık içerisinde yerleşirse endometrioma yani çikolata kisti adını almaktadır. Yumurtalığın içinde her ay adet kanaması birikerek çikolata renginde bir kan biriktirir. Yumurtalıktaki bu endometrioma kisti yumurtlamayı bozarak gebe kalmaya engel olmaktadır. Gebe kalamama nedeni ile başvuran kadınların ortalama %20 sinde değişik büyüklüklerde endometriomaya rastlanmaktadır.

6. Otoimmun Faktörler;

İmmunolojik nedenler az da görülmektedir. Spermlerin hareketine engel olan bazı antikorlar oluşur. Bu antikorlar servikal salgıda, spermlerin yüzeyinde bulunabilirler. Çiftlerin her ikisinden alınan kan örneklerinde bu faktörler saptanabilmektedir. Bu problemin tedavisi sınırlıdır. Genellikle bu sorunu olan çiftlere inseminasyon (aşılama) önerilmektedir.

7. Nedeni Bilinmeyen Kısırlık;

Çiftlerde her türlü testlerin yapılmasına rağmen bir sorun bulunamayan ve tanı konulamayan yaklaşık %5 - 10 oranında bir grup vardır. Bu vakalarda testler ile ortaya çıkarılamayan sperm fonksiyon bozuklukları, spermlerin tüplerin içindeki hareketlerinde bazı bozuklukların varlığı gibi sorunlar olabileceği tahmin edilmektedir. Stres ve psikolojik nedenlerin de gebelik hormonları üzerinde dengesizlik yaratabileceği bilinmektedir. Bu sebebi açıklanamayan kısırlığın tedavisinde ovulasyon indüksiyonu ve aşılama tercih edilmektedir.

8. Kadının Yaşı;

Kadınların yaşı ilerledikçe yumurta kalitesi düşer ve yumurtlama sıklığı azalır. Özellikle 35 yaş ve üzerindeki kadınlarda östrogen hormon seviyesi düştüğü için gebe kalma olasılığı gittikçe azalmaktadır. Hatta 40 yaş üzerindeki bayanlarda gebe kalma olasılığı ’un da atlına düşer. Yumurta geliştirme gücü azalır, ovulasyon oluşsa bile yumurtanın döllenmesi oldukça güç olmaktadır.